Hoe ziet het kniegewricht eruit?
Het kniegewricht vormt de schakel tussen het bovenbeen en het onderbeen. Het betreft hier een zogenaamd scharniergewricht, te vergelijken met een deurscharnier, waardoor het mogelijk is het bovenbeen ten opzichte van het onderbeen over een hoek van 140° te buigen en vervolgens weer te strekken. Daarnaast kan het onderbeen bij een gebogen knie nog 8° ten opzichte van het bovenbeen draaien.
Er zijn drie botten betrokken bij de kniebewegingen. Deze botten zijn het bovenbeen (femur), in het onderbeen het scheenbeen (tibia) en aan de voorzijde de knieschijf (patella).
Het kuitbeen (fibula) bevindt zich aan de buitenzijde in het onderbeen. Het kuitbeen is niet betrokken bij het bewegen van het kniegewricht, maar bij de bewegingen van het enkelgewricht. Soms bevindt zich nog een extra beentje (sesambeentje) aan de achterzijde van het kniegewricht gelegen in de kuitspier. Dit laatste beentje speelt geen rol bij het kniegewricht.
Gewrichtsbanden
De gewrichten worden verstevigd met gewrichtsbanden die ligamenten worden genoemd. De banden bestaan uit lagen sterk bindweefsel. Het kniegewricht heeft een binnenband (mediale band) die in het gewrichtskapsel ligt en een buitenband (laterale band) die net buiten het gewrichtskapsel ligt. De binnen- en buitenband zorgen voor de zijdelingse stabiliteit van het gewricht. Centraal in de knie bevinden zich de voorste en achterste kruisband, die het gewricht tussen bovenbeen en onderbeen als het ware in tweeën verdelen. Deze laatste banden, het woord zegt het al, lopen gekruist. De voorste kruisband voorkomt dat het onderbeen naar voren verschuift en de achterste kruisband voorkomt dat het onderbeen naar achteren verschuift.
Meniscus
Tussen het gewrichtskraakbeen van het bovenbeen en van het scheenbeen bevindt zich zowel aan de binnen- als aan de buitenzijde een sinaasappelschijfvormig stukje kraakbeen, de zogenaamde binnen (mediale) en buiten (laterale) meniscus. De menisci zijn evenals een sinaasappelschijf aan de buitenzijde dik en worden naar binnen toe dunner. De menisci zijn bedoeld om de vorm van het gewrichtsoppervlak van het bovenbeen wat bolvormig is en het onderbeen wat vlak is op elkaar aan te passen.
De menisci zijn dan ook aan de onderzijde vlak en aan de bovenzijde uitgehold. Daarnaast functioneren de menisci als schokdempers. Wanneer er gewicht op het been wordt gezet dan kunnen de menisci naar buiten uitwijken waardoor de neerwaartse kracht naar buiten wordt omgezet. Dit is vergelijkbaar met wanneer je met je voet op een bal staat. De bal wordt platter en wijkt naar buiten uit waardoor een deel van de krachten die naar beneden zijn gericht naar buiten worden omgezet.
Spieren
De spieren (spier = musculus) die voor de bewegingen van het kniegewricht zorgen, zijn de vierkoppige bovenbeenstrekker (musculus quadriceps) en de buigers (hamstrings) van de knie. De vierkoppige bovenbeenstrekker zit vast aan de bovenkant van de knieschijf. De knieschijf is op zijn beurt weer met een stevige band aan de voorzijde van het bovenste deel van het scheenbeen verbonden. Deze band wordt de knieschijfpees (ligamentum patellae) genoemd.
Slijmbeurzen
Een slijmbeurs is een dunwandige holte die gevuld is met een stroperige vloeistof, het gewrichtsvocht. Slijmbeurzen zitten op plaatsen die aan wrijving onderhevig zijn: tussen bot en huid, tussen pees en de huid en tussen pees en een botstuk. Een pees is een koordvormige of platte bindweefselverbinding tussen spier en bot. De belangrijkste slijmbeurzen rond de knie zijn die tussen de knieschijf en de huid (bursa prepatellaris) en tussen de knieschijfpees en de huid.
Bron: www.knie.nl
Voorkomen van knieklachten
Knieklachten komen in Nederland veel voor. Het aantal nieuwe patiënten met knieklachten die bij de huisarts komen ligt tussen de 13 en 20 per 1000 patiënten per jaar. Benieuwd hoe fysiotherapie online werkt of direct aanmelden? Dat kan.
Aanmelden Hoe het werktSlijtage (artrose) van het kniegewricht
De knie bestaat uit twee botstukken waarvan de uiteinden zijn bekleed met kraakbeen. Raakt dit kraakbeen van het gewrichtsoppervlak beschadigd, dan is er sprake van slijtage, wat ook wel artrose wordt genoemd.
Oorzaken
Artrose of slijtage van de knie kan veroorzaakt worden door een ongeval waarbij er sprake is van een botbreuk die in het kraakbeen van het kniegewricht doorloopt. Ook wanneer een meniscus volledig wordt weggehaald, treedt in 75% van de gevallen na tien jaar slijtage op van het deel van de knie waar de meniscus is verwijderd. Slijtage kan ook optreden na infectie en na een kapotte knieband.
In de meeste gevallen is er geen oorzaak te vinden van de slijtage. Bij het ouder worden vermindert de kwaliteit van het kraakbeen en ontstaat er slijtage.
Klachten
Slijtage van de knie veroorzaakt pijn. Wanneer de slijtage zich ter hoogte van de knieschijf bevindt, dan is de pijn aan de voorzijde van de knie gelokaliseerd. Is de slijtage aan de binnenkant van de knie, dan heb je pijn aan de binnenzijde. Zit de slijtage aan de buitenzijde van de knie, dan heb je pijn aan de buitenzijde van de knie. Bij een versleten knie treedt de pijn meestal op bij lopen, traplopen en lang staan. Fietsen levert in de regel veel minder klachten op.
De pijn wordt niet veroorzaakt door het kraakbeen zelf of het onderliggende bot. De pijn wordt veroorzaakt doordat kleine stukjes kraakbeen die losraken van het gewrichtsoppervlak, door het gewrichtskapsel worden ingevangen en daar een lokale irritatie, ook wel ontsteking genoemd, veroorzaken. In het beginstadium treedt de pijn dan ook niet op tijdens een inspanning, maar meestal enkele uren daarna. In een vergevorderd stadium is de pijn de hele dag door aanwezig en is meestal ’s morgens het ergst als de patiënt op gang moet komen. Dit wordt wel startpijn genoemd. Na een minuut of tien in beweging te zijn geweest, worden de pijnklachten dan weer minder.
Menusicusklachten
De meniscus is een kraakbeenstructuur in de knie die ervoor zorgt dat het boven- en onderbeen goed op elkaar passen. De meniscus vangt bovendien deze veel klappen op. De knie is hierdoor stabieler.
Oorzaken
Door herhaalde zware belasting van de knie kan er een scheurtje in de meniscus ontstaan. Dit kan door bijvoorbeeld hardlopen optreden, maar ook door veel (diepe) sprongen te maken. Een grote of kleine scheur kan ook ontstaan bij een verdraaiing van de knie. Dit risico treedt voornamelijk op bij sporten als voetbal, basketbal en handbal. Daarnaast kan de meniscus door beschadiging van vorm veranderen.
Klachten
Vaak kan de knie bij meniscusklachten niet worden bewogen (op slot), ook pijn is een veelvoorkomende klacht. Dikwijls is de pijn aan de buiten- en/of binnenzijde van de knie voelbaar ter hoogte van de gewrichtsspleet. De pijn kan echter ook op andere plekken in de knie voelbaar zijn. Ook bij drukken op de gewrichtsspleet kan het pijn doen. In sommige gevallen kan er een zwelling aan de buiten- en/of binnenzijde van de knie ontstaan. Meestal is de knie ook instabiel wat het gevoel geeft door de knie te zakken. Er kan tevens vochtophoping ontstaan na de sportbeoefening. Klachten zijn afhankelijk van de grootte en plaats van de scheur in de meniscus.
Kruisbandletsel
De kruisbanden kunnen beschadigd raken door iedere directe of indirecte kracht die de botten van het gewricht zouden kunnen scheiden. Letsel van de gewrichtsbanden treedt vaak op door plotseling draaien van de knie of door een val op de knie. Dit kan gebeuren tijdens sportactiviteiten (hardlopen, springen, enz.) en contactsporten (voetbal, basketbal, enz.) of door dashboardtrauma bij een auto-ongeluk. Scheuren van de gewrichtsbanden kunnen langs de gehele lengte van de gewrichtsband optreden en kunnen gedeeltelijk of geheel zijn, afhankelijk van de ernst van het letsel. Anders dan letsels van de voorste kruisband zijn die van de achterste kruisband vrij zeldzaam.
Verschijnselen
Op het moment van het letsel kun je een knallend geluid van het gewricht horen of ervaren; dit gaat doorgaans gepaard met hevige pijn. Dit kan kort daarna worden gevolgd door bloeduitstorting en zwelling van het aangedane gewricht. Je kunt hevige pijn hebben met een instabiele en een knikkende knie bij staan of lopen.
Instabiliteitsklachten
Een instabiele knie is vaak het resultaat van een gescheurde kruisband. Instabiliteit komt echter ook regelmatig voor zonder duidelijke oorzaak. Mensen geven aan dat ze regelmatig vermoeidheid en een zeurend gevoel ervaren in de knie na sporten / training. Wanneer er geen trauma (ongeval) is geweest, kan je er vanuit gaan dat er geen structuren in de knie kapot zijn. Vaak helpen spierversterkende oefeningen goed. Neem hiervoor contact op met een fysiotherapeut.
Advies bij knieklachten
Artrose
Als eerste is het belangrijk een zo actief mogelijk leven te blijven leiden. Niet voor niets is het spreekwoord “Rust Roest”. Gedoseerd gelijkmatig bewegen is belangrijk. Overgewicht en teveel sporten kan voor overbelasting zorgen.
Fysiotherapie kan je helpen om acute momenten van verergering weer te verminderen, pijn te dempen en je te instrueren met betrekking tot goede beweging en oefeningen.
Medicijnen zijn meestal van de NSAID groep: de Niet Steroïde Anti Inflammatoire Drugs. Hiervan zijn er zeer vele op de markt. Deze medicijnen hebben een aantal werkingen namelijk pijnstilling, ontstekingsremming en zwelling vermindering. Helaas zijn er vaak bijwerkingen, meestal op het gebied van de maag en darmen.
Wanneer bovenstaande niet helpt, kan in sommige gevallen een injectie in het gewricht worden gegeven met bijnierschorshormonen (corticosteroïden).
Volgende stap is een operatieve behandeling. Ook hier bestaat er een scala van mogelijkheden, uiteenlopend van het schoonmaken van het gewricht met een kijkoperatie tot het vervangen van het gewricht door een (half) kunstgewricht.
Meniscusklachten / kruisbandletsel
Na een trauma is het belangrijk om de knie te koelen en te laten rusten. Koelen mag 4-5 keer per dag ongeveer 15 minuten, waarbij het belangrijk is dat er geen direct contact is tussen het ijs en de knie. Met rusten wordt bedoeld dat je regelmatig niet op je been staat en je been bijvoorbeeld laat rusten op een krukje. Zorg er hierbij voor dat je je knie niet overstrekt.
Wanneer de klachten minder worden, is het belangrijk om de belasting weer op te gaan bouwen door oefeningen onder begeleiding van een fysiotherapeut.
Wanneer de klachten aanhouden, kan een orthopeed besluiten om de knie te opereren en (een deel van) de meniscus weg te halen tijdens een kijkoperatie of de kruisband te reconstrueren.
Advies bij activiteiten in het dagelijks leven
Houdt bij activiteiten in het dagelijks leven ook je pijngrens in de gaten. Probeer activiteiten zo uit te voeren dat je er geen pijn bij ervaart. Daarnaast is het belangrijk om een taak regelmatig af te wisselen met een andere taak of rust.
Opbouwen activiteiten
Wanneer je merkt dat je knieklachten afnemen, betekent dit dat je ook steeds meer kan en mag bewegen. Zorg er dus voor dat je regelmatig probeert hoeveel je knie aan kan zonder dat het pijn oplevert.
Oefeningen bij knieklachten
Het doel van de oefeningen is om de pijn te verminderen en je knie zoveel mogelijk te kunnen bewegen onder de huidige omstandigheden.
Begin de oefeningen vanuit een ontspannen houding. Probeer te voelen wat er gebeurt, wat er beweegt, waar je spieren aanspant en waar niet. Voor het beste resultaat voer je de oefeningen rustig en geconcentreerd uit.
Advies bij de oefeningen
In het begin zijn de oefeningen misschien lastig of moeilijk uit te voeren. Probeer door te zetten, je wordt er voor beloond. Je zult merken dat de pijn afneemt en dat je spieren sterker worden. Voor een spiegel oefenen geeft je voldoende feedback om de oefeningen juist uit te voeren.Je kunt deze oefeningen het best regelmatig maar kort uitvoeren. Bijvoorbeeld dagelijks, ieder uur een paar minuten.
Beweeg bij de oefeningen tot de pijngrens, ga niet over de pijngrens heen. Voer de oefeningen rustig uit. Belangrijk is dat je door blijft ademen. Voor de effectiviteit is het belangrijk dat de oefeningen goed en bewust worden uitgevoerd. Concentreer je op de bewegingen en je ademhaling. Als de pijn blijft of zelfs toeneemt, raden we je aan om je huisarts of fysiotherapeut te raadplegen.
Nadat je de oefeningen uitgevoerd hebt, blijf dan zoveel mogelijk je houding corrigeren. Als je eenmaal geen pijn meer hebt, dan is een goede houding belangrijk om herhaling van klachten te voorkomen. Bovendien is het belangrijk dat je in beweging blijft.
De oefeningen
Squat
- Ga rechtop staan met gestrekte rug
- Zet voeten op schouderbreedte met knieën licht gebogen
- Duw je billen naar achteren en buig door je knieën
- Strek in een vloeiende beweging je rug en knieën tot je weer in beginpositie bent
- Tip: Houd je rug recht door je buikspieren aan te spannen
- Herhaal deze oefening 10 keer
- Je kan deze oefening met en zonder gewichten uitvoeren. De gewichten maken de oefening zwaarder
Front lunge
- Ga rechtop staan met je voeten naast elkaar
- Stap met één been naar voren totdat je onderbeen een hoek van 90 graden maakt en je knie bijna de grond raakt
- Keer terug naar de beginpositie
- Herhaal de uitvalspas met je andere been
- Herhaal deze oefening 10 keer
- Je kan deze oefening met en zonder gewichten uitvoeren. De gewichten maken de oefening zwaarder
Voorkomen van knieklachten
Knieklachten komen in Nederland veel voor. Het aantal nieuwe patiënten met knieklachten die bij de huisarts komen ligt tussen de 13 en 20 per 1000 patiënten per jaar. Benieuwd hoe fysiotherapie online werkt of direct aanmelden? Dat kan.
Aanmelden Hoe het werkt